Co przyczynia się do zanieczyszczenia powietrza?

Zastanawialiście się kiedyś nad tym, czym jest zanieczyszczenie powietrza i co ma na niego wpływ? Pewnie, że każdy jest w stanie śpiewająco odpowiedzieć: za niską jakość powietrza odpowiedzialne są korki na ulicach i palenie w piecach węglem. Jednak jakie dokładnie związki chemiczne wdychamy? Warto przyjrzeć się temu tematowi, by świadomie korzystać z dobrodziejstw współczesnej techniki. Zachęcamy do lektury!

Czym jest zanieczyszczenie powietrza?

Przez zanieczyszczenie powietrza rozumiemy nagromadzenie związków chemicznych w postaci unoszącego się pyłu. Powstaje on w wyniku działalności ludzkiej i nie jest naturalnym zjawiskiem atmosferycznym. Często w odniesieniu do zanieczyszczenia powietrza używa się określenia: smog, które jest zestawieniem dwóch angielskich słów: smoke (dym) oraz fog (mgła). Niestety jest on niebezpieczny dla naszego zdrowia, wdychanie go przez dłuższy czas może powodować problemy z oddychaniem i inne problemy zdrowotne.

Co wchodzi w skład smogu?

Na sam początek, warto zaznaczyć, że są dwa rodzaje smogu:

• Smog typu londyńskiego (kwaśny) – zawiera substancje szkodliwe, takie jak: dwutlenek siarki, tlenki azotu, sadza oraz pyły. W Polsce ten typ smogu występuje w okresie jesienno-zimowym, czyli w okresie grzewczym. Jego nazwa pochodzi od wydarzenia z 1952 roku, w którym to cały Londyn był pokryty gęstym smogiem. W wyniku tak dużej koncentracji dwutlenku siarki zmarło około 4 000 tysięcy osób. 
• Smog typu Los Angeles – w skład tego typu zanieczyszczenia wchodzą azotany nadtlenku acetylu, aldehydy, a także ozon. Najczęściej powstaje w okresie letnim w momencie, kiedy jest natężony ruch uliczny i bardzo suche powietrze. Udowodniono, że ten typ zanieczyszczenia powietrza powoduje bóle głowy, podrażnienia oczu, skóry i układu oddechowego, a także zwiększone ryzyko występowania alergii (również na smog, który może być alergenem tak samo, jak orzechy czy nabiał).

Oba rodzaje smogu są bardzo niebezpieczne dla ludzkiego zdrowia. Szczególnie narażeni na szkodliwe działanie smogu są dzieci, seniorzy oraz osoby z chorym układem oddechowym. Za jego sprawą cierpią także rośliny i zwierzęta.

Jakie są normy dla zanieczyszczeń powietrza

Mimo stałego kontrolowania sytuacji smogu i narzuceniu norm zanieczyszczeń powietrza, WHO musiało wprowadzić bardziej restrykcyjne przepisy związane z dopuszczalnym poziomem zanieczyszczeń powietrza. Obecnie WHO rekomenduje następujące wartości do uzyskania (w skali roku): 5 PM2.5 µg/m³, 15 PM10 (µg/m³), 10 NO2 µg/m³, 60 O3 µg/m³, 40 SO2 µg/m³ oraz 4 CO µg/m³.

Poniżej znajduje się 10 najbardziej zanieczyszczonych polskich miast (4 z województwa śląskiego, 1 z łódzkiego i 5 z małopolski). Niestety zalecane normy są przekroczone kilkukrotnie, mimo tego, że ciągle podejmowane są próby uporania się ze smogiem.

	pm2.5	pm.10
1. Żywiec	43	58
2. Pszczyna	43	58
3. Rybnik	40	53
4. Wodzisław Śląski	39	53
5. Opoczno	39	53
6. Sucha Beskidzka	39	53
7. Kraków	37	51
8. Skawina	37	51
9. Nowy Sącz	36	50
10. Niepołomice	36	45

Włodarze miast walczą z tym problem, jednak każde podjęte działanie nie przyniesie pozytywnych efektów z dnia na dzień. Często wszelkie podjęte próby kończą się fiaskiem, ponieważ już samo położenie miast jest problematyczne, np. Kraków umiejscowiony jest w dolinie Wisły i nagromadzony smog unosi się nad miastem, bez możliwości ucieczki. Nieocenionym pomocnikiem, który zawsze poradzi sobie ze smogiem, jest po prostu wiatr. Niestety nie mamy wpływu na jego występowanie. 

Aby sprawdzić w czasie rzeczywistym jakość powietrza w Polsce, wystarczy odwiedzić tę stronę. Zawiera ona dokładne dane dotyczące każdego pyłu. Jest to cenna informacja, zwłaszcza jeśli planuje się spacery i wycieczki na świeżym powietrzu. Długie przebywanie w smogu nie jest zalecane, dlatego dobrym nawykiem jest sprawdzanie tego typu informacji. Warto też słuchać audycji radiowych czy programów telewizyjnych, często reporterzy podają bieżące informacje na temat jakości powietrza.

Zanieczyszczenie powietrza na świecie

Spośród wszystkich krajów na świecie tylko 6 spełnia normy zalecane przez WHO, są to: Australia, Estonia, Finlandia, Grenada, Islandia oraz Nowa Zelandia.  W całym rankingu, najgorzej wypadają państwa afrykańskie i część Azji, należą do nich: Czad (pm2.5: 89,7), Irak (pm2.5: 80,1), Pakistan (pm2.5: 70,9), Bahrajn (pm2.5: 66,6), Bangladesz (pm2,5: 65,8), Burkina Faso (pm2.5: 63), Kuwejt (pm2.5: 55,8), Indie (pm2.5: 53,3), Egipt (pm2.5: 46,5), Tadżykistan (pm2.5: 46).

Polska, w całej klasyfikacji znajduje się na 62. miejscu, w skali światowej, znajdujemy się mniej więcej w połowie na liście wszystkich krajów. Jednak mamy wiele do zrobienia w kwestii zanieczyszczenia powietrza, ponieważ nasza średnia roczna wartość pm2.5 wynosi 16.3, czyli aż trzykrotnie przekraczamy dopuszczalną wartość tego pyłu. Jeśli chodzi o światowe stolice, to Warszawa znalazła się na 60. miejscu z wynikiem 15,3 pm2.5.

W rankingu europejskim Polska zajmuje 11. miejsce. Do krajów z najbardziej zanieczyszczonym powietrzem należą: Bośnia i Hercegowina (33,6 pm2.5), Macedonia Północna (25,6 pm2.5), Serbia (24,7 pm2.5), a także Chorwacja (23,5 pm2.5).

Aby sprawdzić aktualny stan powietrza na świecie, należy odwiedzić tę stronę. Zawiera ona niezbędne dane dotyczące jakości powietrza wraz z dokładnym opisem poszczególnych poziomów zanieczyszczenia. 

W jaki sposób zanieczyszczenie powietrza szkodzi zdrowiu?

Smog, a dokładniej, zawarte w nim substancje chemiczne, powodują różne uciążliwe dolegliwości. Do najbardziej popularnych należą katar i kaszel i łatwo można pomylić je z klasycznymi objawami przeziębienia. Do tych poważniejszych objawów zalicza się: astmę, duszności, mniejszą tolerancję na wysiłek. Wśród destrukcyjnych skutków smogu na organizm są także nawracające infekcje dróg oddechowych, zapalenia płuc, czy zwiększone ryzyko zachorowalności na nowotwory. Co ciekawe, kobiety w ciąży powinny unikać przebywania w smogu, ze względu na fakt, że późniejsze ryzyko chorób układu oddechowego u niemowląt zdecydowanie wzrasta.

• Jak sobie radzić z zanieczyszczeniem powietrza?

Zanieczyszczenie powietrza będzie tak długo aktualnym problemem, jak długo będziemy korzystać z węgla, to on jest głównym powodem smogu. Warto pomyśleć nad rozwiązaniami z branży OZE, by przyczynić się do pojawienia się zielonych kolorów na mapce z poziomem zanieczyszczenia powietrza. 

Zaleca się, aby w dni z wysokim poziomem zanieczyszczenia powietrza unikać spacerowania. Jeśli jednak musimy wyjść z domu, polecamy założyć specjalną maseczkę, która sprawi, że do Twoich płuc dostanie się mniej niebezpiecznych substancji.

W ramach dodatkowej ochrony możesz zastosować poniższe rady (bez względu na to, czy jest akurat smog, czy nie):

• Oddychaj przez nos
• Pij dużo wody
• Korzystaj z oczyszczacza powietrza
• Jedz zdrowo, zwłaszcza produkty zawierające następujące witaminy: A, E, C oraz selen
• Udekoruj mieszkanie roślinami
• Nie otwieraj okien, kiedy jest smog na zewnątrz

Co zrobić, żeby zminimalizować ilość smogu?

• Korzystaj z komunikacji miejskiej lub roweru
• Nie pal śmieci
• Zdecyduj się na OZE

Zanieczyszczenie powietrza oprócz szkodliwego wpływu na zdrowie człowieka przyczynia się również do niszczenia środowiska poprzez: wzmożone kwaśne deszcze, powiększanie dziury ozonowej, wzrost emisji gazów cieplarnianych czy degradacja gleb. Wymienione zjawiska jeszcze bardziej pogłębiają kryzys klimatyczny.

Zanieczyszczenia powietrza zależy w głównej mierze od działalności człowieka. Konsekwentne działanie powodujące zmniejszenie ilości smogu skutecznie rozwiąże problem wszelkich dolegliwości. Od dawna przeciwdziałamy smogowi, a jednak koniecznością było zaostrzenie norm przez WHO. Kolejne zaostrzenia będą nieskuteczne, jeśli my sami nie będziemy dążyć do zmian.

Odwiedź nas na Facebook’u!